Nadat het Nederlands elftal “ons” al tijdens de Europese Kampioenschappen Voetbal, die in 2012 in Oekraïne en Polen werden gehouden, belachelijk maakte, mogen we ons dit keer schamen voor allen die het referendum over het handelsverdrag met Oekraïne tot een “succes” hebben gemaakt.

Je kunt je afvragen of dit soort democratie niet een luxe is die we ons niet kunnen veroorloven. We leven immers in een land waar we noch ons staatshoofd noch onze minister-president kiezen.

Volkskrant-journalist Bert Wagendorp in de Volkskrant van 7 april 2016: “Door de spanning over de opkomst kon je gemakkelijk vergeten dat 30 procent op zich wel erg laag is. In de Tweede Kamer, samengesteld na een verkiezing waarbij de opkomst 74,6 procent bedroeg, stemden 116 van onze vertegenwoordigers vóór het Associatieverdrag. Die overweldigende meerderheid zou nu mogelijk worden overruled door ongeveer 2,6 miljoen nee-stemmers, een teken dat er iets heel erg wringt, tussen de representatieve – en de referendumdemocratie.”