Hoe dichter de Texaanse senator Ted Cruz de Newyorkse vastgoedmagnaat en miljardair Donald Trump in de peilingen voorafgaand aan de eerste voorverkiezingen in Iowa op de hielen zat, hoe luider Trump verkondigde dat Cruz helemaal niet mee mag doen aan de presidentsverkiezingen in november, omdat Cruz in Canada geboren is. Nu Cruz Trump in Iowa heeft verslagen is een helder antwoord op de vraag of Cruz nu wel of niet aan de presidentsverkiezingen mee mag doen prangender dan ooit.
Op het internet is het antwoord op vele betrouwbare websites eenvoudig te vinden. Volgens John Wayne Ferguson van de “Texas Tribune”, maar bijvoorbeeld ook in een artikel op de website van de Britse kwaliteitskrant “The Guardian” van Washington correspondent Sabrina Siddiqui luidt het antwoord: ja, Cruz mag meedoen aan de Amerikaanse presidentsverkiezingen.
Aan welke formele eisen moet een Amerikaanse presidentskandidaat volgens de Amerikaanse grondwet voldoen?
In Artikel twee, afdeling twee, punt vijf staat: “Geen persoon tenzij een burger door geboorte, of een burger van de Verenigde Staten op het ogenblik van de aanvaarding van de Grondwet, zal verkiesbaar zijn tot het ambt van President; evenmin zal enige persoon verkiesbaar zijn tot dit ambt die niet de leeftijd van vijfendertig jaar heeft bereikt en gedurende veertien jaar verbleven heeft binnen de Verenigde Staten.”
Om president van de VS te kunnen worden hoeft de presidentskandidaat dus niet op het grondgebied van de Verenigde Staten van Amerika geboren te zijn. Het feit dat senator Ted Cruz op 22 december 1970 werd geboren in het Canadese Calgary, in de staat Alberta, is daarom niet relevant.
Om Amerikaans staatsburger te zijn moet tenminste één van de ouders over de Amerikaanse nationaliteit beschikken. In het geval van Ted Cruz is dat een feit: De moeder van Ted Cruz is een volbloed Amerikaanse; zij werd in 1934 geboren in Wilmington, Delaware, een kleine staat aan de oostkust van de VS. Het feit dat haar ouders van Ierse en Italiaanse afkomst zijn doet daar niets aan af. De vader van Ted Cruz was op het moment dat hij geboren werd geen Amerikaans staatsburger: Rafael Cruz werd in 1939 geboren op Cuba, vertrok in 1957 naar de VS om te studeren in Austin, Texas, belandde in 1970 in Canada, waar hij in hetzelfde jaar het Canadese staatsburgerschap verkreeg en werd pas in 2005 tot Amerikaan genaturaliseerd.
Het gegeven dat Cruz lange tijd in het bezit was van een dubbele nationaliteit speelt geen rol: via zijn moeder had hij automatisch toegang tot de Amerikaanse nationaliteit. Toen de “Dallas Morning News” in 2013 bekend maakte dat Cruz op dat moment nog steeds over een dubbele nationaliteit beschikte, besloot Cruz zijn Canadese staatsburgerschap op te geven. Het feit dat Cruz pas in 1974 met zijn ouders naar Texas verhuisde is niet relevant als je kijkt naar de overige eisen waaraan een presidentskandidaat moet voldoen:
De presidentskandidaat moet minimaal de leeftijd van 35 bezitten. Ted Cruz is 45.
De presidentskandidaat moet minimaal 14 jaar in de VS hebben gewoond. Ted Cruz woont al ruim 41 jaar in de VS.
Wat is het motief van Trump om Cruz voor Canadees, Cubaan, Latino of niet-Amerikaan uit te maken? Cruz in diskrediet brengen door hem ongekwalificeerd en daarom onwaardig af te schilderen om het presidentiële ambt te bekleden. Op die manier hoopt Trump een geduchte concurrent in de strijd om de presidentiële kandidatuur voor de Republikeinse partij te elimineren.
De xenofoob Trump, die overigens een in Schotland geboren moeder had en in zijn boek “The art of the deal” uit 1987 loog dat zijn grootvader van vaders kant uit Zweden kwam en niet uit Duitsland, zal de feiten rondom het staatsburgerschap van Cruz moeten accepteren. Trump’s populistische stemmingmakerij gaat voorbij aan het feit dat de VS altijd al een “melting pot”, een smeltkroes van culturen zijn geweest. De enige overgebleven “echte” Amerikanen, de Indianen, zitten verspreid over het land in reservaten of zijn al lang geassimileerd.
Peter Mabelus (publicist, historicus en filosoof)
Dit artikel verscheen in het Noord-Hollands Dagblad, 9 februari 2016, pagina 8
Peter Mabelus 